Tussen leguanen, zeeleeuwen en Prins Charles
‘Eh…’ stamelt onze anders zo stoere Australische Kerrie, terwijl ze van links naar rechts aarzelend verschillende cruiseboten aanwijst, ‘I think that is our ship over there… O no, actually not, it’s that one…’ Niemand minder dan prins Charles, the Prince of Wales en de Britse troonopvolger, kijkt haar lachend aan: ‘As long as your captain knows, you’ll be fine I guess’. We staan op een kleine kade op het eiland Baltra, een van de kleinere Galapagoseilanden. Prins Charles en zijn gemalin Camilla, die net aan land zijn gekomen, zijn op weg naar de luchthaven. Het tweedaagse bezoek van het prinselijke echtpaar aan de Galapagoseilanden zit erop. De prins is opvallend ontspannen en vertelt ons dat het hem spijt niet langer te kunnen blijven.
Tijdens de plechtige ontvangst in het Charles Darwin Research Station op Isla Santa Cruz, een paar dagen eerder, deed de prins de Charles Darwin Foundation (CDF) zes negentiende-eeuwse lithografieën cadeau. De prenten tonen de spotvogels en vinken die Darwin verzamelde tijdens zijn legendarische reis naar de Ecuadoriaanse archipel. Dat prins Charles de natuur een warm hart toedraagt, is algemeen geweten, maar dat de Charles Darwin Foundation ook een sterke band met België heeft, is minder bekend. ‘Dankzij de niet aflatende inzet en toewijding van de Belgische wetenschapper Victor Van Straelen werd op 23 juli 1959, honderd jaar na de publicatie van The Origin of Species, de Charles Darwin Foundation in Brussel boven de doopvont gehouden’, verklaart Ivonne Guzmán, van de CDF. Als beloning voor het vele werk kreeg Van Straelen het presidentschap aangeboden en bleef hij aan het hoofd van de CDF tot aan zijn dood in 1964. De doelstelling van de organisatie is nog steeds het behoud van en het onderzoek naar de unieke fauna en flora op de eilanden van de Archipiélago de Colón, zoals de Galapagos officieel heten. ‘Galápago is oud- Spaans voor zadel’, verduidelijkt Guzmán. ‘Het schild van bepaalde reuzenschildpadden, zoals de Pinta-schildpad, leek volgens de eerste Spaanse zeelui die de eilanden aandeden, namelijk op een zadel. En de naam bleef hangen.’
Lonesome George
De in 2012 overleden Lonesome George was het laatste bekende exemplaar van de Pinta-schildpad. George verbleef decennia lang in het Charles Darwin Research Station waar wetenschappers verschillende pogingen ondernamen om George te laten paren met een schildpad van een ondersoort in de hoop de Pinta-schildpad-populatie te herstellen. Helaas zonder succes.
Sinds we afmeerden aan de kleine kade op Baltra, verblijf ik samen met negen andere opvarenden op het cruiseschip San José. Er is ruimte voor zestien reizigers verdeeld over acht kajuiten. De San José is een ‘first class’ schip, wat betekent dat de kajuiten ruim zijn en over een eigen toilet en badkamer beschikken. Je hoeft er ook niet in een stapelbed te slapen en er is snorkelmateriaal voorhanden. Voorts is er nog een Engelstalige gids aan boord met een gedegen kennis van de plaatselijke fauna en flora. ‘Het Galapagos National Parc, dat de eilandengroep beheert, bepaalt de dagindeling van elk passagiersschip dat een licentie heeft’, vertelt onze gids Luis Sangolqui. ‘Dat zijn er momenteel negentig. Het grote voordeel van die gecentraliseerde coördinatie is dat de aanwezigheid van de honderden toeristen gelijkmatig verspreid is over de verschillende locaties op de verschillende eilanden’. Een strategie die werkt. Want hoewel de eilandengroep jaarlijks zowat 180.000 bezoekers ontvangt, heb je meestal de indruk dat jij en je reisgenoten er zo goed als alleen zijn. Alleen ‘s ochtends krijg je af en toe een ander beeld te zien. Nadat het schip ‘s nachts voor anker is gegaan op een vaste locatie, vind je het ’s morgens omringd door tientallen andere schepen. Dan pas merk je hoe populair de archipel is geworden.
Hoewel gids Luis op het Ecuadoriaanse vasteland is geboren, woont hij nu met z’n vrouw en twee kinderen op Santa Cruz. ‘Samen met het toerisme neemt ook de bevolking van de eilanden exponentieel toe’, licht hij toe. ‘In 1975 woonden hier minder dan 5.000 mensen. Nu zijn er dat naar schatting 40.000, waarvan een deel illegaal. En nagenoeg iedereen leeft rechtstreeks of onrechtstreeks van het toerisme.’
Reuzenschildpadden en lavatunnels
We blijven zeven nachten aan boord van de San José. Het schip vaart overwegend ‘s nachts zodat we optimaal kunnen genieten van de dagen, die bestaan uit eilanden bezoeken en snorkelen. Dankzij de grote diversiteit in flora en fauna, biedt elk eiland telkens weer een boeiende ontdekkingstocht. Zo varen we de eerste dag, nadat we afscheid hebben genomen van het Britse prinselijke echtpaar, in een kleine motorsloep of dinghy door de prachtige rode mangrove van Black Turtle Cove, aan de noordkust van Isla Santa Cruz. We ontdekken er parende waterschildpadden, Amerikaanse blauwe reigers en Sally Lightfootkrabben. Een paar dagen later bezoeken we het eiland opnieuw. Aan de zuidkust leren we een totaal ander facet van Isla Santa Cruz kennen. Puerto Ayora is een druk havenstadje met winkels, restaurants en een degelijke infrastructuur. Op slechts tien minuten stappen van het centrum vind je het Charles Darwin Research Station en Lonesome George.
De bruine pelikaan
De eilanden zijn stuk voor stuk indrukwekkend. Echt adembenemend wordt het als je een bruine pelikaan ziet opstijgen van het water
In het hinterland zien we reuzenlandschildpadden en wandelen we door lavatunnels. Na een vulkaanuitbarsting koelt de buitenkant van de lavastromen af en versteent hij, terwijl de kern heet en vloeibaar blijft. Dat resulteert uiteindelijk in lange magnifieke tunnels. Later gaan we ook aan wal op het surreële Isla Bartolomé met de bekende Pinnacle Rock, waar je je net op Mars waant – als er geen water zou zijn. In Sullivan Bay op Isla Santiago, dat amper honderd jaar geleden zijn huidige vorm kreeg, zijn de gulpen lava nog niet door erosie aangetast. Ze lijken wel de dag voordien door de vulkaan uitgebraakt. Planten zijn hier weinig of niet te zien. De San José brengt ons verder langs rotsformaties met tot de verbeelding sprekende namen als El Léon Dormido en La Corona del Diabolo – ‘de slapende leeuw’ en ‘de kroon van de duivel’.
We wandelen op het hagelwitte strand van San Cristóbal, over het rode zand tussen de schijfcactussen van Isla Rabida en op de rotsen en natuurlijke lavabruggen van Puerto Egas op Isla Santiago. Oog in oog met een pinguïn De eilanden zijn stuk voor stuk indrukwekkend. En echt adembenemend wordt het als je een bruine pelikaan ziet opstijgen van het water, een algenetende zeeleguaan bij laagtij ziet opduiken of een mannetjesblauwvoetgent, familie van de jan-van-gent, zijn paringsdans ziet beleven. Dankzij het ontbreken van natuurlijke vijanden, zijn de dieren van de archipel niet schuw. Dat maakt dat je oog in oog kan komen te staan met een pinguïn, een fregatvogel of een van de alomtegenwoordige zeeleeuwen. Dat en het snorkelen tussen scholen kleurrijke doktersvissen, vegetarische witpuntrifhaaien en nieuwsgierige zeeleeuwen zul je beslist nooit vergeten. Prins Charles vindt het vast jammer dat hij gedurende zijn korte bezoek al die ervaringen heeft moeten missen.
Album
Boven: aanmeren op Isla Santiago, met Isla Bartolomé op de achtergrond. Midden: natuurlijke lavabrug. Onder: Galapagos-pelsrobben zoeken de schaduw op. Het grootste deel van de dag slapen ze; ’s avonds gaan ze vissen.
Dit artikel verscheen in De Standaard en Het Nieuwsblad.